Σαν σήμερα, 4 Φεβρουαρίου 1945

Η Διάσκεψη της Γιάλτας

Οδεύουμε προς την λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι συμμαχικές δυνάμεις κερδίζουν έδαφος ενώ η ναζιστική Γερμανία υποχωρεί. Η νίκη των συμμάχων δεν είναι ακόμα εξασφαλισμένη καθώς η ισορροπία ισχύος μπορεί να αλλάξει. Η ισορροπία ισχύος μπορεί να ανατραπεί αν ο Χίτλερ αντέξει λίγους μήνες ώσπου να κατασκευάσει την ατομική βόμβα. Οι σοβιετικές δυνάμεις όμως είχαν ήδη προωθηθεί μέσα στη Γερμανία από το τέλος του 1944, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αντοχή του Χίτλερ.

Ο μεταπολεμικός κόσμος καθορίστηκε σε ένα μεγάλο βαθμό στην Συνδιάσκεψη της Γιάλτας, τον Φεβρουάριο του 1945. Στη Γιάλτα, πόλη της Κριμαίας στην Ουκρανία και λιμάνι του Εύξεινου Πόντου, οι Τρεις Μεγάλοι αποφασίζουν για το μέλλον της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούζβελτ, ο ηγέτης της ΕΣΣΔ Ιωσήφ Στάλιν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ διαπραγματεύτηκαν θέματα που αφορούσαν στην μεταπολεμική πολιτική που θα ακολουθούσαν σχετικά με τις χώρες που είχε καταλάβει η Ναζιστική Γερμανία αλλά και με την τύχη των χωρών που είχαν συμμαχήσει με αυτήν.

Ο Ρούσβελτ επιθυμούσε η σύνοδος να πραγματοποιηθεί σε κάποιο σημείο της Μεσογείου, αλλά ο Στάλιν επέμενε ότι οι γιατροί του δεν του επέτρεπαν μεγάλα ταξίδια. Έτσι, επί επτά ημέρες. από 4-11 Φεβρουάριου το 1945, οι αρχηγοί των κρατών - νικητών καθόριζαν την μορφή που θα είχε ο μεταπολεμικός κόσμος.

Οι τρεις μεγάλοι σύμμαχοι συναντήθηκαν στην Γιάλτα για την πραγματοποίηση της δεύτερης συνόδου κορυφής (είχε προηγηθεί ανάλογη διάσκεψη στην Τεχεράνη από τις 28 Νοεμβρίου έως την 1η Δεκεμβρίου του 1943).
Για καθέναν από τους ηγέτες η διάσκεψη είχε εξαιρετική σημασία καθώς ο πόλεμος όδευε προς το τέλος του, ο Κόκκινος Στρατός απείχε μόλις 100 χλμ. από το Βερολίνο και η κατάρρευση της Γερμανικής κυριαρχίας ήταν ζήτημα χρόνου. Οι Άγγλοι ήθελαν να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν από την προπολεμική «υγειονομική ζώνη» γύρω από την ΕΣΣΔ, τις ΗΠΑ απασχολούσε κυρίως ο παράγοντας Ιαπωνία και ο Ειρηνικός Ωκεανός και η είσοδος της ΕΣΣΔ στον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας κάτι που επιθυμούσαν διακαώς.

Στη συνδιάσκεψη καθόρισαν την τελική επίθεση του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, την πολιτική διαρρύθμιση της Ευρώπης και της Άπω Ανατολής και τις βασικές αρχές της γενικής πολιτικής για τη μεταπολεμική οργάνωση του κόσμου.

Ειδικά μετά τη συντριβή της ένοπλης Γερμανικής αντίστασης οι δυνάμεις των ΗΠΑ, της ΕΣΣΔ και της Μεγάλης Βρετανίας θα καταλάβουν την Γερμανία και θα ορίσουν κάθε μια ζώνες κατοχής επί του Γερμανικού εδάφους.

Στη συνδιάσκεψη οι αντιπρόσωποι δήλωσαν ότι:
«Απώτερος σκοπός τους είναι η συντριβή του Γερμανικού μιλιταρισμού και ναζισμού και η εξασφάλιση της εγγύησης ότι η Γερμανία ποτέ πλέον δε θα είναι σε θέση να διαταράξει την ειρήνη, ο αφοπλισμός και η διάλυση των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων, η οριστική διάλυση του Γερμανικού Γενικού Επιτελείου, η καταστροφή του γερμανικού στρατιωτικού εξοπλισμού, ο έλεγχος όλης της Γερμανικής βιομηχανίας και η εξαφάνιση από προσώπου γης του ναζιστικού κόμματος και των ναζιστικών νόμων.
Επίσης οι άνω ηγέτιδες δυνάμεις απεφάσισαν την ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) και όρισαν την 25η Απριλίου 1945 να συγκληθεί στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για να επεξεργαστεί το τελικό κείμενο του καταστατικού των Ηνωμένων Εθνών.»

Η συνδιάσκεψη της Γιάλτας εξέδωσε και την «Διακήρυξη για την απελευθερωμένη Ευρώπη» με σκοπό την λύση των πολιτικών και οικονομικών προβλημάτων της ελεύθερης Ευρώπης μέσω δημοκρατικών θεσμών.

Σχετικά με το πρόβλημα της Πολωνίας η συνδιάσκεψη εξέφρασε «την γενική επιθυμία της ίδρυσης μιας δυνατής, ελεύθερης, ανεξάρτητης και δημοκρατικής Πολωνίας» και αποφάσισε την ρύθμιση των Σοβιετο – πολωνικών συνόρων.

Ως προς την Γιουγκοσλαβία η συνδιάσκεψη πήρε μια σειρά από αποφάσεις για την δημιουργία προσωρινής ενωμένης κυβέρνησης συνασπισμού και τη δημιουργία προσωρινού Κοινοβουλίου.

Όσον αφορά τα θέματα της Άπω Ανατολής:
Με συμφωνία των τριών μεγάλων δυνάμεων αποφασίσθηκε η έξοδος της Σοβιετικής Ένωσης στον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας μετά την συνθηκολόγηση της Γερμανίας και τον τερματισμό του πολέμου στην Ευρώπη.


Αναδημοσίευση από ΤΟ ΒΗΜΑ