Τα γεγονότα της Rosenstrasse
Πολλοί πιστεύουν ότι ήταν αδύνατο για τους Γερμανούς να αντισταθούν στη ναζιστική δικτατορία και στις απελάσεις των Εβραίων. Ωστόσο, μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις αρχές του 1943 υποδεικνύει ότι η αντίσταση ήταν πιθανή και όντως επιτυχημένη.
Μέχρι το 1943, οι Ναζί εξαιρούσαν τους Εβραίους που είχαν παντρευτεί με μη-Εβραίους ή Άρειους (όρος των Ναζί για τους Γερμανούς μη-Εβραίους) από την «Τελική λύση». Όμως στα τέλη Φεβρουαρίου της χρονιάς αυτής, κατά τη διάρκεια μαζικών συλλήψεων των Εβραίων που είχαν απομείνει στο Βερολίνο, η Γκεστάπο συνέλαβε επίσης και όσους είχαν συνάψει μεικτούς γάμους. Αυτό ήταν το πιο βάναυσο κεφάλαιο της ιστορίας αυτής. Χωρίς προειδοποίηση, τα SS εισέβαλλαν στα εργοστάσια της πόλης και συνέλαβαν όλους τους εργαζόμενους Εβραίους. Συγχρόνως, σε όλη την πρωτεύουσα, η Γκεστάπο συνέλαβε τους Εβραίους μέσα απ’ τα σπίτια τους, αλλά και όσους έβρισκαν στο δρόμο να φορούν το άστρο του Δαβίδ και τους μετέφεραν όλους μαζί σε πρόχειρα κέντρα κράτησης στο κεντρικό Βερολίνο, εν αναμονή της τελικής εκτόπισης τους στο Άουσβιτς.
Η Γκεστάπο αποκάλεσε αυτή την επιχείρηση «Τελική Δράση κατά των Εβραίων του Βερολίνου». Ο Χίτλερ ήταν τόσο ενοχλημένος που ζούσαν ακόμα τόσο πολλοί στην πόλη, κι έτσι ο Γιόζεφ Γκέμπελς του υποσχέθηκε να «καθαρίσει το Βερολίνο» ενόψει των πεντηκοστών τέταρτων γενεθλίων του τον Απρίλιο. Αυτή η «τελική δράση» ήταν όντως η αρχή του τέλους για περίπου 8.000 απ’ τους 10.000 Εβραίους που συνελήφθησαν. Πολλοί απ’ αυτούς που έφυγαν το πρωί για μια συνηθισμένη μέρα στη δουλειά, χωρίς να φαντάζονται τι τους περιμένει, κατέληξαν στο Άουσβιτς, μην έχοντας τη δυνατότητα να δουν έστω για μια τελευταία φορά την οικογένεια και το σπίτι τους.
Παρ’ όλα αυτά, περίπου 2.000 απ’ τους συλληφθέντες που σχετίζονταν με (Άρειους) Γερμανούς είχαν διαφορετική μοίρα. Τους κλείδωσαν σ’ ένα αυτοσχέδιο κέντρο κράτησης στην οδό Rosenstrasse (2-4), το οποίο ήταν διοικητικό κέντρο της εβραϊκής κοινότητας, στο κέντρο του Βερολίνου. Οι σύζυγοι των έγκλειστων Εβραίων, στη συντριπτική πλειοψηφία τους γυναίκες, έσπευσαν μόνες ή κατά ομάδες στη Rosenstrasse, όπου βρήκαν ήδη συγκεντρωμένο πλήθος από άλλες γυναίκες των φυλακισμένων έξω απ’ το κτίριο. Έτσι άρχισε η διαμαρτυρία, καθώς οι εκατοντάδες γυναίκες άρχιζαν να φωνάζουν εν χορώ «Φέρτε πίσω τους άνδρες μας». Αυτή η συγκέντρωση συνεχίστηκε μέρα και νύχτα, για περίπου μία εβδομάδα, καθώς το πλήθος μεγάλωνε μέρα με τη μέρα.
Σε διάφορες περιπτώσεις, οι οπλισμένοι φρουροί μπροστά απ’ το κτίριο εξέδωσαν διαταγή «Φύγετε απ’ το δρόμο, αλλιώς θα πυροβολήσουμε!». Αυτό έκανε τις γυναίκες να διασκορπιστούν άτακτα στη γύρω περιοχή, αλλά μετά από λίγη ώρα ανασυντάχθηκαν και κινήθηκαν εκ νέου προς το κτίριο. Διαλύθηκαν και πάλι, αλλά ξαναγύρισαν και αυτό το σκηνικό επαναλήφθηκε αρκετές φορές. Οι φωνές των γυναικών έδιναν ελπίδα στους φυλακισμένους συζύγους τους, οι οποίοι μπορούσαν να τις ακούσουν από εκεί που βρίσκονταν.
Η πλατεία, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, «ήταν ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο και οι φωνές των γυναικών κάλυπταν το θόρυβο του δρόμου». Μια γυναίκα περιέγραψε τα συναισθήματα της διαδηλώτριας ως «εκπληκτική αλληλεγγύη με αυτές που μοιράζονταν την ίδια αγωνία». Συνήθως οι άνθρωποι φοβούνταν να δείξουν τη διαφωνία τους, φοβούμενοι τις διώξεις, αλλά ήξεραν ότι στο δρόμο βρίσκονταν μαζί με φίλους που ρίσκαραν μαζί τη ζωή τους. Ένας άντρας της Γκεστάπο που θα μπορούσε να είχε κάνει κυνικά τη δουλειά του για να απελαθούν οι Εβραίοι, εντυπωσιάστηκε τόσο από το πλήθος που βρισκόταν στο δρόμο που ανακοίνωσε περήφανα σ’ έναν κρατούμενο όταν επρόκειτο να ελευθερωθεί «Θα απελευθερωθείτε, οι συγγενείς σας διαμαρτυρήθηκαν για σας. Αυτό θα πει γερμανική αφοσίωση».
Το αρχηγείο της Γκεστάπο (του τομέα που ήταν επιφορτισμένος με τα θέματα των Εβραίων) βρισκόταν κοντά στο σημείο, σε απόσταση αναπνοής από τις διαδηλώτριες. Μερικές ριπές από τα πολυβόλα θα αρκούσαν για να διώξουν τις γυναίκες από την πλατεία. Αντιθέτως όμως, οι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν. Ο Γιόζεφ Γκέμπελς, διοικητής της περιφέρειας του Βερολίνου, αποφάσισε ότι ο πιο απλός τρόπος για να σταματήσει η αναταραχή θα ήταν να ελευθερωθούν οι Εβραίοι. Επέλεξε να μην τους χωρίσει βίαια απ’ τους Άρειους συγγενείς τους, που ρίσκαραν τη ζωή τους για να μείνουν κοντά σους δικούς τους, με την αιτιολογία ότι θα τους απελάσει αργότερα. Ωστόσο, αυτό δεν έγινε και οι πρώην κρατούμενοι συνέχισαν κανονικά τη ζωή τους στο Βερολίνο.
Το συμπέρασμα αυτής της διαμαρτυρίας ήταν ότι οι μαζικές, δημόσιες και μη βίαιες ενέργειες ανυπακοής των Γερμανών για λογαριασμό των Εβραίων της Γερμανίας θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή ακόμα και να σταματήσουν τη γενοκτονία των Γερμανοεβραίων. Περίπου 6 εκατομμύρια Εβραίοι δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, δεν σώθηκαν αρκετοί. Αλλά όταν ο γερμανικός πληθυσμός διαμαρτυρήθηκε μαζικά και ειρηνικά για τη μοίρα των Εβραίων, οι ναζί έκαναν κάποιες υποχωρήσεις.
Παρόλο που έλαβαν μέρος και μερικοί άνδρες στα γεγονότα, αυτή ήταν μια γυναικεία διαμαρτυρία. Αυτές την ξεκίνησαν και αποτέλεσαν τον πυρήνα της. Οι γυναίκες παραδοσιακά είναι υπεύθυνες για το σπίτι και την οικογένεια, συνεπώς οι διαδηλώτριες έβλεπαν την αντίσταση τους ως υπεράσπιση της οικογενειακής εστίας τους, του πιο σημαντικού στοιχείου της ζωής τους.
Η διαδήλωση στη Rosenstrasse ήταν η σπίθα η οποία θα μπορούσε να ανάψει τη φωτιά της μαζικής αντίστασης στη Γερμανία, αν ο υπόλοιπος πληθυσμός έδινε προσοχή και μπορούσε να μιμηθεί τις πράξεις ανυπακοής αυτών των γυναικών. Ίσως να μην το έκαναν επειδή είχαν συνηθίσει να πιστεύουν ότι ούτε οι γυναίκες, ούτε οι ειρηνικές διαμαρτυρίες ήταν πολιτικά αποτελεσματικές.
Πολλοί πιστεύουν ότι ήταν αδύνατο για τους Γερμανούς να αντισταθούν στη ναζιστική δικτατορία και στις απελάσεις των Εβραίων. Ωστόσο, μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας στις αρχές του 1943 υποδεικνύει ότι η αντίσταση ήταν πιθανή και όντως επιτυχημένη.
Παρ’ όλα αυτά, περίπου 2.000 απ’ τους συλληφθέντες που σχετίζονταν με (Άρειους) Γερμανούς είχαν διαφορετική μοίρα. Τους κλείδωσαν σ’ ένα αυτοσχέδιο κέντρο κράτησης στην οδό Rosenstrasse (2-4), το οποίο ήταν διοικητικό κέντρο της εβραϊκής κοινότητας, στο κέντρο του Βερολίνου. Οι σύζυγοι των έγκλειστων Εβραίων, στη συντριπτική πλειοψηφία τους γυναίκες, έσπευσαν μόνες ή κατά ομάδες στη Rosenstrasse, όπου βρήκαν ήδη συγκεντρωμένο πλήθος από άλλες γυναίκες των φυλακισμένων έξω απ’ το κτίριο. Έτσι άρχισε η διαμαρτυρία, καθώς οι εκατοντάδες γυναίκες άρχιζαν να φωνάζουν εν χορώ «Φέρτε πίσω τους άνδρες μας». Αυτή η συγκέντρωση συνεχίστηκε μέρα και νύχτα, για περίπου μία εβδομάδα, καθώς το πλήθος μεγάλωνε μέρα με τη μέρα.
Σε διάφορες περιπτώσεις, οι οπλισμένοι φρουροί μπροστά απ’ το κτίριο εξέδωσαν διαταγή «Φύγετε απ’ το δρόμο, αλλιώς θα πυροβολήσουμε!». Αυτό έκανε τις γυναίκες να διασκορπιστούν άτακτα στη γύρω περιοχή, αλλά μετά από λίγη ώρα ανασυντάχθηκαν και κινήθηκαν εκ νέου προς το κτίριο. Διαλύθηκαν και πάλι, αλλά ξαναγύρισαν και αυτό το σκηνικό επαναλήφθηκε αρκετές φορές. Οι φωνές των γυναικών έδιναν ελπίδα στους φυλακισμένους συζύγους τους, οι οποίοι μπορούσαν να τις ακούσουν από εκεί που βρίσκονταν.
Δείτε επίσης: Rosenstrasse (2003)
εξαιρετικό ιστολόγιο παιδιά και συγχαρήτηρια στον Δημήτρη που μας μαθαίνει ιστορία αφού μας την έκρυψαν στο σχολείο...γιατί άραγε δεν έμαθε ποτέ ο Έλληνας για τα ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ των ναζί;
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ πολύ για το σχόλιο.
ΑπάντησηΔιαγραφή