Σαν σήμερα, 23 Οκτωβρίου 1942

Αρχίζει η «δεύτερη» μάχη του Ελ Αλαμέιν.

Στο μέτωπο της Βόρειας Αφρικής, τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά για τους Συμμάχους. Μετά την κατάληψη του Τομπρούκ στις 20 Ιουνίου, ο Ρόμελ συνέχισε την προέλαση του στην Αίγυπτο φτάνοντας στο Ελ Αλαμέιν, σχεδόν 100 χιλιόμετρα μακριά απ’ την Αλεξάνδρεια. Εκεί οι Βρετανοί, υπό της οδηγίες του Όκινλεκ σταμάτησαν τις γερμανικές δυνάμεις. Το μέτωπο είχε σταθεροποιηθεί.

Στις 13 Αυγούστου 1942, ο Μπέρναρντ Μοντγκόμερι έφτασε στη Βόρεια Αφρική για να αναλάβει τη διοίκηση της βρετανικής 8^ης Στρατιάς, ύστερα απ’ το θάνατο του στρατηγού Γκότ, που αρχικά προοριζόταν να αντικαταστήσει τον Όκινλεκ.

Ο Μοντγκόμερι αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα, καθώς εκτός απ’ τις διοικητικές δυσλειτουργίες, ανάμεσα στα στρατεύματα κυριαρχούσε κλίμα ηττοπάθειας και απαισιοδοξίας σχετικά με την έκβαση του πολέμου. Προσπάθησε λοιπόν να ανυψώσει το ηθικό των δυνάμεων του εμπνέοντας εμπιστοσύνη και να δώσει νέα ώθηση σ’ έναν αποκαμωμένο στρατό. Εγκαταλείποντας τα σχέδια για υποχώρηση, άρχισε να σχεδιάζει την επίθεση που θα ανάγκαζε τον Ρόμελ να υποχωρήσει. Έδωσε μεγάλη σημασία στις λεπτομέρειες της αναδιοργάνωσης και του ανεφοδιασμού των στρατευμάτων του.

Ο Ρόμελ, θέλοντας να προλάβει την αναδιοργάνωση των Βρετανών εξαπέλυσε επίθεση στις 30 Αυγούστου στη θέση Άλαμ Χάλφα, όμως απέτυχε και η γερμανική προέλαση σταμάτησε οριστικά λόγω και των σοβαρών προβλημάτων στις γραμμές ανεφοδιασμού, δίνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων στους Συμμάχους, οι οποίοι είχαν σημαντικό αριθμητικό πλεονέκτημα και επιπλέον τη δυνατότητα να γνωρίζουν τις κινήσεις του εχθρού λόγω της αποκρυπτογράφησης του κωδικού Enigma. Οι Γερμανοί αναδιπλώθηκαν κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου αλλά οι Βρετανοί δεν πέρασαν κατευθείαν στην αντεπίθεση, καθώς ο Μοντγκόμερι θα περίμενε έξι εβδομάδες μέχρι να εξαπολύσει την τελική επίθεση.

Έχοντας συγκεντρώσει περίπου 230.000 χιλιάδες άντρες, 1.200 άρματα μάχης και άλλα τόσα αεροπλάνα, εναντίον 100.000 περίπου στρατιωτών του Άξονα, με 500 άρματα και ισάριθμα αεροσκάφη, η κυριαρχία των Συμμάχων ήταν δεδομένη.

Έτσι, το βράδυ της 23ης Οκτωβρίου, μετά από σφοδρό βομβαρδισμό του πυροβολικού, ξεκίνησε η βρετανική επίθεση (Operation Lightfoot). Μέσα σε δύο μέρες η προέλαση παρέμενε αργή καθώς οι τεθωρακισμένες μονάδες καθυστερούσαν και έδειχναν ατολμία, φόβο και έλλειψη επιθετικού πνεύματος. Παρ’ όλα αυτά η ευελιξία του Μοντγκόμερι αποδείχθηκε σωτήρια καθώς προσάρμοσε τα σχέδια του προκαλώντας σύγχυση στη γερμανική διοίκηση με μεμονωμένες επιθέσεις, προσπαθώντας να εδραιώσει το ρήγμα στη γερμανική γραμμή άμυνας.

Το νέο σχέδιο (Operation Supercharge) προέβλεπε ισχυρή επίθεση στο βορρά τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου, από το ρήγμα που είχε δημιουργηθεί προηγουμένως. Η προέλαση εξελίχθηκε και πάλι με αργούς ρυθμούς αλλά οι απώλειες λύγισαν τα γερμανικά στρατεύματα και έκαναν τον Ρόμελ να διατάξει υποχώρηση προς τη Λιβύη, παρά τις αντίθετες διαταγές του Χίτλερ. Η διστακτικότητα των Συμμάχων διευκόλυνε το έργο του και με μεγάλη ταχύτητα οι Γερμανοί αύξησαν την απόσταση τους απ’ τα συμμαχικά στρατεύματα. Η υποχώρηση είχε στεφθεί από επιτυχία, λόγω και της διστακτικότητας των Βρετανών.

Εντωμεταξύ, το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η επιχείρηση Torch, η απόβαση (100.000) Αμερικανών και Βρετανών στο Μαρόκο και την Αλγερία. Το γεγονός αυτό έπεισε τον Ρόμελ για το ανώφελο της αντίστασης στη Βόρεια Αφρική. Μετά από 2.500 περίπου χιλιόμετρα υποχώρησης, οι Γερμανοί βρέθηκαν εγκλωβισμένοι ανάμεσα σε δύο μέτωπα. Οι Σύμμαχοι εξαπέλυσαν νέα επίθεση, σε σχήμα λαβίδας, κατά των δυνάμεων του Άξονα και ανάγκασαν τις γερμανικές δυνάμεις να εγκαταλείψουν την Τρίπολη, την οποία κατέλαβαν στις 23 Ιανουαρίου, 3 μήνες μετά την αρχή της μάχης του Ελ Αλαμέιν. Στις 9 Μαρτίου, ο ηττημένος Ρόμελ αναχώρησε για τη Γερμανία λόγω της κακής κατάστασης της υγείας του, μεταβιβάζοντας τη διοίκηση στον Ιταλό στρατηγό Μέσε.