Σαν σήμερα, 9 Οκτωβρίου 1944

 Διάσκεψη της Μόσχας

Στη διάσκεψη η οποία έλαβε χώρα στη σοβιετική πρωτεύουσα από τις 9 ως τις 19 Οκτωβρίου 1944, πήραν μέρος  οι ηγέτες της Βρετανίας και της Ε.Σ.Σ.Δ, Ουίνστον Τσόρτσιλ και Ιωσήφ Στάλιν, καθώς και οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Άντονι Ήντεν και Βιάτσεσλαβ Μολότοφ.

Τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν τα εξής: 

1)Η είσοδος της Σοβιετικής Ένωσης στον πόλεμο κατά της Ιαπωνίας

Αποφασίστηκε το χρονοδιάγραμμα της κήρυξης του πολέμου.

2)Η μεταπολεμική τάξη πραγμάτων στα Βαλκάνια

Ίσως το πιο σημαντικό από τα ζητήματα που τέθηκαν, η λεγόμενη «Συμφωνία ποσοστών».

Καθώς οι Γερμανοί αποχωρούσαν απ’ τα Βαλκάνια και τα σοβιετικά στρατεύματα βρίσκονταν ήδη στη Βουλγαρία, οι Σύμμαχοι ήθελαν να εξασφαλίσουν την επιρροή τους στην περιοχή και κυρίως στην Ελλάδα, λόγω της κρίσιμης γεωπολιτικής θέσης της ως ναυτικής δύναμης στη Μεσόγειο. Αντίθετα, αναγνώριζαν την πλεονεκτική θέση της Ε.Σ.Σ.Δ στη βαλκανική ενδοχώρα. Οι Σοβιετικοί εκδήλωσαν το ενδιαφέρον τους για τις χώρες του εσωτερικού, καθώς θεωρούσαν αναγκαίο τον έλεγχο τους για την ασφάλεια της χώρας τους.

Έτσι λοιπόν η συμφωνία προέβλεπε στην Ελλάδα 90% επιρροή για τη Βρετανία και 10% για την Ε.Σ.Σ.Δ, αντίστροφα ποσοστά για τη Ρουμανία, 50-50 στη Γιουγκοσλαβία,80% για την Ε.Σ.Σ.Δ στη Βουλγαρία και την Ουγγαρία  και 20% για τη Βρετανία.

Ωστόσο, η σημασία της συμφωνίας ποσοστών δεν πρέπει να υπερεκτιμάται, καθώς απλά επιβεβαίωνε μια δεδομένη κατάσταση στην ήδη κατεχόμενη απ’ τον Κόκκινο Στρατό νοτιοανατολική Ευρώπη. Επιπλέον, τα ποσοστά ήταν συμβατικά.

Η σημασία της συμφωνίας έγκειται στον κυνισμό τον οποίο επέδειξαν οι δύο πλευρές, εν μέσω ενός παγκοσμίου πολέμου στο όνομα της ελευθερίας και στο ότι είχαν κατανοήσει τα όρια των δυνατοτήτων και των διεκδικήσεων τους, θέτοντας αυτοπεριορισμούς.

Οπωσδήποτε, η «συμφωνία ποσοστών» δεν αποτέλεσε μια γενική και οριστική διευθέτηση των νικητών του πολέμου για το μέλλον της Ευρώπης, παρά μόνο μια προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ τους.

3)To πολωνικό ζήτημα

Ο Τσόρτσιλ έθεσε το ζήτημα της Πολωνίας, προτείνοντας μια συνάντηση της εξόριστης πολωνικής κυβέρνησης με τους Σοβιετικούς ιθύνοντες, για να καθορίσουν τα μεταξύ τους σύνορα. Παρ’ όλα αυτά, η πρόταση έμεινε μόνο στα χαρτιά και το θέμα δεν διευθετήθηκε.

Συνοψίζοντας, η συνδιάσκεψη της Μόσχας ήταν μια προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ δύο απ’ τις νικήτριες χώρες του πολέμου, όσο οι σχέσεις μεταξύ τους δεν ήταν οξυμένες, εν μέσω του πολέμου. Αντιθέτως, το καλό κλίμα δεν διατηρήθηκε καθώς η εξουδετέρωση του κοινού εχθρού (Χίτλερ), ο οποίος ήταν ο κύριος λόγος της συστράτευσης τους και τα συγκρουόμενα συμφέροντα που αναδύονταν στο μεταπολεμικό σκηνικό, δημιούργησαν εντάσεις οι οποίες, μεταξύ άλλων, οδήγησαν στην έκρηξη του Ψυχρού Πολέμου.