Σαν σήμερα, 20 Οκτωβρίου 1941

Η σφαγή του Kragujevac

To Kragujevac, πόλη στην καρδιά της Σερβίας, στην περιφέρεια Shumadija, αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα του σύγχρονου σερβικού κράτους (1818).  Εκεί δημιουργήθηκε το πρώτο δικαστήριο (1820), το πρώτο θέατρο (1835) και ο πρώτος σταθμός ηλεκτρικού ρεύματος (1884). Ήταν επίσης η κοιτίδα της σερβικής στρατιωτικής βιομηχανίας (1853). Το 1941, η πόλη αριθμούσε 27.249 κατοίκους.

 
Στις 15 Οκτωβρίου,  οι δυνάμεις των εθνικιστών ανταρτών (cetnik) του Draza Mihailovic αιχμαλώτισαν μια γερμανική διμοιρία. Την επόμενη μέρα, ο διοικητής του 920^ου γερμανικού συντάγματος έστειλε ένα τάγμα για να τους απελευθερώσει, όμως οι στρατιώτες έπεσαν πάνω σε ενέδρα των συνδυασμένων δυνάμεων του Τίτο και του Mihailovic. Δέκα από αυτούς σκοτώθηκαν και 26 τραυματίστηκαν. Ύστερα από αυτό το γεγονός, άρχισαν τα αντίποινα των Ναζί κατά του άμαχου πληθυσμού.

 
Στις 19 Οκτωβρίου, εκτελούνται 300 άμαχοι από τα γύρω χωριά. Όλοι οι δρόμοι από και προς το Kragujevac μπλοκάρονται. Ύστερα από έρευνες στα σπίτια της περιοχής, όλοι οι άρρενες από 16 ως 60 ετών συγκεντρώθηκαν στο τοπικό στρατιωτικό αρχηγείο για εξακρίβωση στοιχείων και ύστερα μεταφέρθηκαν σε καλύβες λίγο έξω από την πόλη. Συνολικά, μέχρι το απόγευμα, είχαν συγκεντρωθεί 10.000 άνδρες. Από αυτούς, 2.300 εκτελέστηκαν στις 20 Οκτωβρίου.

 
Καθ’ όλη τη διάρκεια της 20^ης και 21^ης του μήνα, γερμανικά αποσπάσματα εκτελούσαν τους κατοίκους της περιοχής. Κάποιοι στρατιώτες παρουσίασαν συμπτώματα εξάντλησης και μερικοί κατέρρευσαν από την ψυχολογική και συναισθηματική ένταση που τους προκαλούσε η μαζική δολοφονία. Οι Γερμανοί άφησαν μερικές εκατοντάδες ζωντανούς, έτσι ώστε να διαδώσουν τα νέα και να τρομοκρατήσουν τον υπόλοιπο πληθυσμό. Περίπου 600 άτομα έμειναν στην περιοχή Shumarica για τις επόμενες 4 μέρες, έτσι ώστε να θάψουν τους νεκρούς υπό την επίβλεψη των Ναζί.

 
Η γερμανική διοίκηση του Kragujevac ανακοίνωσε στις 21 Οκτωβρίου: «Για κάθε νεκρό Γερμανό στρατιώτη εκτελέστηκαν 100 κάτοικοι, για κάθε τραυματία 50 και πρώτα απ’ όλους, κομμουνιστές, ληστές και οι βοηθοί τους, συνολικά 2.300 άτομα.

Ωστόσο, το Kragujevac δεν ήταν η μόνη τραγωδία. Η πόλη Rudnik ισοπεδώθηκε, όπως και το Gornji Milanovac. Στο Kraljevo, οι Γερμανοί εκτέλεσαν 1.736 αμάχους.,427 στα χωριά Meckovac, Grosnica και Milatovac και 2.950 ομήρους στις περιοχές Draginac και Loznica. Όλα αυτά στο πλαίσιο των αντιποίνων για τις δραστηριότητες των ανταρτών στις γύρω περιοχές. Οι εκτελέσεις στο Kragujevac έγιναν αδιακρίτως, απλοί πολίτες επιλέχθηκαν μόνο και μόνο για να εκπληρώσουν την αναλογία «100 Σέρβοι για κάθε νεκρό Γερμανό».

Η σφαγή στο Kragujevac είχε σημαντικές επιπτώσεις στην ένοπλη αντίσταση των Σέρβων. Απ’ τη μία μεριά, ενίσχυσε την πεποίθηση του Mihailovic ότι θα έπρεπε να αποφεύγονται άμεσες επιθέσεις ενάντια στα κατοχικά στρατεύματα. Απ’ την άλλη, οι παρτιζάνοι του Τίτο, είχαν αντίθετη άποψη, αν και γνώριζαν τις απώλειες που προκαλούσαν τα αντίποινα των Ναζί. Καθοδηγούνταν από μια πολιτική ατζέντα, η οποία έθετε ως στόχο την κατάληψη εδαφών, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για το μεταπολεμικό κομμουνιστικό καθεστώς.