Σαν σήμερα, 13 Μαρτίου 1938

Προσάρτηση της Αυστρίας στο Γ’ Ράιχ (Anschluss)

Όσο οι Αψβούργοι ηγούνταν μιας τεράστιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας, της Αυστροουγρικής, που εκτεινόταν από την κεντρική Ευρώπη και τα Βαλκάνια μέχρι τη Βιέννη, οι αυστρογερμανοί υπήκοοι τους δεν ενδιαφέρονταν να ενωθούν με τη Γερμανία. Όταν όμως η αυτοκρατορία κατέρρευσε, η κατάσταση άλλαξε. Οι περισσότερες γερμανόφωνες περιοχές της παλιάς αυτοκρατορίας αποτέλεσαν την Αυστριακή Δημοκρατία, με περίπου έξι εκατομμύρια κατοίκους. Όμως περίπου τρία εκατομμύρια αυστρογερμανοί έγιναν υπήκοοι της Τσεχοσλοβακίας, ενώ άλλα τέσσερα, οι Τιρολέζοι του νότου έγιναν ιταλοί υπήκοοι. Μικρότερες πληθυσμιακές ομάδες, στις επαρχίες Στυρία και Καρινθία, ενσωματώθηκαν στη Γιουγκοσλαβία.

Η Αυστρία, τόπος γέννησης του Αδόλφου Χίτλερ, ήταν η πρώτη χώρα που προσαρτήθηκε στη ναζιστική Γερμανία. Η ιδέα της ένωσης όλων των γερμανόφωνων πληθυσμών υπήρχε ήδη από το τέλος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού έθνους (1806). Υποστηρίζοντας αυτή την ιδέα, ο Χίτλερ γνώριζε πως η θέση του στην εξουσία θα εδραιωνόταν αν πετύχαινε αυτό το σχέδιο.

Η πρώτη ενέργεια του ήταν να διαδώσει τη ναζιστική ιδεολογία στην Αυστρία. Απ’ τον Ιούλιο του 1934, οι Ναζί είχαν τόσο μεγάλη επιρροή ώστε ο καγκελάριος Ένγκελμπερτ Ντόλφους απαγόρευσε την λειτουργία όλων των πολιτικών κομμάτων, εκτός απ’ το κυρίαρχο Σοσιαλχριστιανικό. Στα τέλη του ίδιου μήνα, σ’ ένα αποτυχημένο πραξικόπημα μελών του αυστριακού ναζιστικού κόμματος δολοφονήθηκε ο Ντόλφους. Ο Κουρτ  φον Σούσνιγκ έγινε ο επόμενος καγκελάριος, συνεχίζοντας να μάχεται με τους ηγέτες του ναζιστικού κινήματος. Στις 12 Φεβρουαρίου 1938, ο Χίτλερ τον προσκάλεσε στο Berghof για μια σύσκεψη. Εκεί, παρόλο που ο Σούσνιγκ προσπάθησε να καλοπιάσει τον Φύρερ, αυτός του ανταπέδωσε προσβολές και απειλές, τονίζοντας του την επιθυμία του για την δημιουργία μιας μεγάλης γερμανικής αυτοκρατορίας. Ύστερα από ώρες, αφού έπεισε τον Σούσνιγκ ότι οι Δυτικοί τον είχαν εγκαταλείψει, αυτός ενέδωσε στις πιέσεις. Υπέγραψε μια διμερή συμφωνία για την άρση της απαγόρευσης του ναζιστικού κόμματος και έδωσε θέση υπουργών σε δύο μέλη του.

Η πίεση απ’ το Βερολίνο δεν σταμάτησε σ’ αυτή τη συνθήκη, αν και ο Σούσνιγκ ανακοίνωσε ότι θα διεξαγόταν δημοψήφισμα για να αποφασιστεί η τύχη της χώρας. Έθεσε όμως το ηλικιακό όριο στα 24, για να μην ψηφίσουν οι μικρότεροι πολίτες οι οποίοι ήταν πιο επιρρεπείς στις ναζιστικές ιδέες. Οι Γερμανοί κατάλαβαν γρήγορα το κόλπο του και κατασκεύασαν πλαστές ειδήσεις για δήθεν επεισόδια στην Αυστρία, υποστηρίζοντας ότι οι ντόπιοι καλούσαν τον γερμανικό στρατό να επιβάλλει την τάξη. Σύμφωνα με τη ναζιστική προπαγάνδα, πάνω απ’ το 80% του πληθυσμού της Αυστρίας επιθυμούσε την ένωση με την Γερμανία. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με το δίκτυο πληροφοριών του Ουίνστον Τσόρτσιλ το ποσοστό έφτανε το 35%. Στις 11 Μαρτίου, δύο μέρες πριν την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος, το Βερολίνο έστειλε στη Βιέννη τελεσίγραφο. Καθώς δεν έβλεπε κανένα σημάδι υποστήριξης από τους Βρετανούς ή τους Γάλλους, ο αποκαρδιωμένος Σούσνιγκ παραιτήθηκε. Ο Άρτουρ Ζάις  Ίνκβαρτ προσπάθησε να αναδειχθεί στη θέση του Καγκελαρίου και να καλέσει τα ναζιστικά στρατεύματα, αλλά δεν κατάφερε να πείσει τον πρόεδρο της Αυστρίας Βίλχελμ Μίκλας, ο οποίος δεν έτρεφε καμία συμπάθεια για το ναζιστικό κόμμα. Τελικά, στις 22.00 το απόγευμα της 11^ης Μαρτίου ο Χίτλερ σταμάτησε να περιμένει τον Ίνκβαρτ και υπέγραψε την εντολή για εισβολή. Το επόμενο πρωί η γερμανική 8^η στρατιά πέρασε τα αυστριακά σύνορα χωρίς να συναντήσει καμία αντίσταση και μέσα σε τρεις μέρες ολόκληρη η χώρα βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Ναζί.

Το μεσημέρι της 13^ης Μαρτίου ο Χίτλερ πέρασε με μια μηχανοκίνητη πομπή από την πατρίδα του, το Μπράουναου, όπου και τον υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό. Όταν επισκέφθηκε το σχολείο του και το πατρικό του, η συγκίνηση του ήταν φανερή. Έπειτα επισκέφθηκε την πόλη Λιντζ, όπου δέχθηκε παρόμοια υποδοχή και συναντήθηκε με τον Ίνκβαρτ. Στη Βιέννη, ο Χίτλερ ανακηρύχθηκε καγκελάριος της Μεγάλης Γερμανίας με την Αυστρία να αποτελεί μέρος αυτής της ένωσης.

Στο Λονδίνο, ο πρωθυπουργός Νέβιλ Τσάμπερλεϊν διαμαρτυρήθηκε μέσω του Βρετανού πρέσβη στο Βερολίνο, αν και πολλοί Αυστριακοί (και όχι μόνο) ήταν ευχαριστημένοι με το να δουν μια αναίμακτη προσάρτηση. Η νέα γερμανική κυβέρνηση έγινε μάλλον ευπρόσδεκτη από τους περισσότερους Αυστριακούς, καθώς το έδαφος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα με τη συνεχή προπαγάνδα υπέρ του Anschluss. Αν και οι φωτογραφίες με ενθουσιασμένους Αυστριακούς έκαναν τον γύρο του κόσμου, αυτές των προσφύγων (πολλοί απ’ τους οποίους συνελήφθησαν) λογοκρίθηκαν από τη ναζιστική κυβέρνηση.

Μετά την προσάρτηση της Αυστρίας στο Γ’ Ράιχ, η δημοτικότητα του Χίτλερ εκτοξεύθηκε στα ύψη. Επίσης, οι Σουδήτες τις Τσεχοσλοβακίας ξεσηκώθηκαν επιδιώκοντας κι αυτοί την ένωση, δίνοντας το έναυσμα για την επόμενη κρίση, τα γεγονότα της Τσεχοσλοβακίας.