Σαν σήμερα, 14 Ιανουαρίου 1943

Συνδιάσκεψη της Καζαμπλάνκα

Διαλέγοντας την τοποθεσία για να γιορτάσουν (ίσως πρόωρα) την επιτυχία της Επιχείρησης Πυρσός (απόβαση στη Βόρεια Αφρική), ο Ουίνστον Τσόρτσιλ συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρόεδρο Ρούζβελτ στην ομώνυμη πόλη του Μαρόκου, για να συζητήσουν σχετικά με την επόμενη φάση του πολέμου.

Ο Ιωσήφ Στάλιν δεν παρευρέθη στη διάσκεψη, καθώς η μάχη του Στάλινγκραντ βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Παρ’ όλα αυτά ασκούσε πιέσεις για το άνοιγμα ενός δεύτερου μετώπου στην Ευρώπη, που θα ανακούφιζε την πίεση που δέχονταν οι Σοβιετικοί στην Ανατολή. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί η γαλλική διαμάχη ανάμεσα στον στρατηγό Ντε Γκολ και των αρχηγό των στρατευμάτων της Βόρειας Αφρικής, Ανρί Ζιρό, οι οποίοι έριζαν για την θέση του ηγέτη των Ελεύθερων Γάλλων. Παρά την αρχική άρνηση του Ντε Γκολ, η παρουσία του αντιπάλου του στην Καζαμπλάνκα τον έκανε να αλλάξει γνώμη και να παραστεί στη διάσκεψη. Η ένταση μεταξύ των δύο ανδρών κατά τη διάρκεια των συνομιλιών ήταν εμφανής.

Κάποια απ’ τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η αντιμετώπιση των γερμανικών υποβρυχίων στον Ατλαντικό, η κατανομή στρατιωτικών δυνάμεων και προμηθειών στα διάφορα μέτωπα και ο σχεδιασμός της εισβολής στην Ευρώπη. Οι Βρετανοί ήθελαν να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις στη Μεσόγειο, επιτιθέμενοι στο «μαλακό υπογάστριο» της ηπείρου, την Ιταλία. Ο Ρούζβελτ ήθελε να επιχειρήσει εισβολή μέσω της Μάγχης και να μεταφέρει περισσότερες προμήθειες στον Ειρηνικό, για τις μάχες κατά των Ιαπώνων. Παρ’ όλα αυτά, η ώρα της απόφασης για την εισβολή στη δυτική Ευρώπη δεν είχε έρθει ακόμα. Τελικά επήλθε συμβιβασμός, καθώς ο πρόεδρος των Η.Π.Α συμφώνησε στο σχέδιο απόβασης στη Σικελία και τη Νότια Ιταλία, ενώ ο Τσόρτσιλ στο να επεκτείνει τις επιχειρήσεις των Βρετανών στη Βιρμανία, σε συνεργασία με τις αμερικανικές δυνάμεις.

Επιπλέον, ο πρόεδρος των Η.Π.Α ανακοίνωσε ότι στόχος των Συμμάχων ήταν η άνευ όρων παράδοση του Άξονα. Αυτή η απόφαση θα αποδειχθεί σημαντική αργότερα, προς τα τέλη του πολέμου, όταν θα υπάρξουν σκέψεις για συνθηκολόγηση των Γερμανών στη Δύση, δεδομένης και της στασιμότητας του μετώπου που επήλθε στα τέλη του 1944, με σκοπό την αντιμετώπιση της σοβιετικής προέλασης στα ανατολικά. Η φιλόδοξη αυτή ιδέα βασιζόταν στις ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές που υπήρχαν μεταξύ της Ε.Σ.Σ.Δ και των Δυτικών Συμμάχων, ελπίζοντας ότι θα μπορούσε να δημιουργηθεί ρήγμα στην μεταξύ τους (εύθραυστη όπως αποδείχθηκε αργότερα) συμμαχία. Οι ελπίδες αυτές των Ναζί αποδείχθηκαν τελείως ανεδαφικές, καθώς εξέφραζαν τις απόψεις μιας μικρής μειοψηφίας στρατιωτικών και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαν να δημοσιοποιηθούν, πόσο μάλλον να γίνουν αποδεκτές απ’ τον Χίτλερ. Έτσι, ο διμέτωπος πόλεμος θα συνεχιζόταν, και η άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας θα γινόταν αναπόφευκτη. Η παραπάνω υπόθεση, αν και παρακινδυνευμένη, δεν παύει να είναι ενδιαφέρουσα.

Η διάσκεψη στην Καζαμπλάνκα είχε το κωδικό όνομα «Σύμβολο» (Symbol), κάτι που αποδείχθηκε εκ των υστέρων σημειολογικά εύστοχο, καθώς σήμανε την μετάβαση του τίτλου της παγκόσμιας υπερδύναμης από τη Βρετανία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η διαδικασία είχε ξεκινήσει από την είσοδο των Η.Π.Α στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1943, η έκταση της αμερικανικής δύναμης σε δύο μέτωπα και χιλιάδες χιλιόμετρα εκατέρωθεν των δύο μεγάλων ωκεανών, θα καθιστούσε τις Η.Π.Α κυρίαρχες σε ολόκληρο το συμμαχικό στρατόπεδο. Επίσης, ήταν η τελευταία φορά που ο Βρετανός πρωθυπουργός θα ήταν ικανός να διευθύνει τις κινήσεις της συμμαχίας. Μετά την Καζαμπλάνκα, οι Αμερικανοί θα διαδραμάτιζαν τον κύριο ρόλο μεταξύ των υπολοίπων συμμάχων.