Σαν σήμερα, 25 Δεκεμβρίου 1941

Οι Ιάπωνες καταλαμβάνουν το Χονγκ Κονγκ

Απ’ το 1841 και για τα επόμενα 100 χρόνια, το Χονγκ Κονγκ αποτελούσε σύμβολο της βρετανικής κυριαρχίας στην Άπω Ανατολή. Είχε μεγάλη πολιτική σημασία, λόγω της εγγύτητας με την Κίνα, αλλά οι Βρετανοί στρατιωτικοί ιθύνοντες δεν το θεωρούσαν στρατηγικής σημασίας. Έτσι, η περιοχή φυλασσόταν από λίγες δυνάμεις. Η φρουρά της αποικίας, υπό τη διοίκηση του στρατηγού σερ Κρίστοφερ Μάλτμπι, περιελάμβανε βρετανικά και ινδικά στρατεύματα, εθελοντές γηγενείς του Χονγκ Κονγκ, καθώς και δύο καναδικά τάγματα πεζικού, που είχαν φτάσει στις 16 Νοεμβρίου 1941 για να ενισχύσουν την άμυνα της περιοχής. Συνολικά οι αμυνόμενοι ήταν περίπου 14.000 άντρες, μοιρασμένοι σε δυνάμεις πεζικού, πυροβολικού και βοηθητικές μονάδες. Διέθεταν μόνο 3 βομβαρδιστικά τορπιλοπλάνα Vickers Vildebeest και 2 αμφίβια υδροπλάνα Walrus.

Η ιαπωνική δύναμη που είχε επιφορτιστεί με την κατάληψη της βρετανικής αποικίας αποτελούνταν από 52.000 άντρες καλά εξοπλισμένους και εκπαιδευμένους, με πολεμική εμπειρία που είχαν αποκτήσει στην Κίνα, υπό τις διαταγές του διοικητή της 38^ης μεραρχίας, αντιστράτηγο Σακάι Τακάσι. Στις αρχές του πολέμου στον Ειρηνικό, συγκεντρώθηκαν  στα βόρεια σύνορα του Χονγκ Κονγκ. Η βρετανική αντικατασκοπεία έδινε αναφορές για την παρουσία 20.000 αντρών, κι έτσι η συμμαχική φρουρά είχε ένα ψευδές αίσθημα ασφάλειας.

Η ιαπωνική επίθεση ξεκίνησε μόλις 8 ώρες μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ (αν και καθώς το Χονγκ Κονγκ βρίσκεται δυτικά από τη Γραμμή Αλλαγής Ημερομηνίας, ήταν λίγο μετά τις 8 το πρωί, τοπική ώρα, της 8^ης Δεκεμβρίου 1941). Τα ιαπωνικά στρατεύματα παραβίασαν τα σύνορα και εισέβαλαν στο Χονγκ Κονγκ, αντιμετωπίζοντας την συμμαχική αμυντική γραμμή Gin Drinker. Την πρώτη ημέρα καταστράφηκαν τέσσερα από τα πέντε αεροπλάνα που διέθετε η αποικία μετά από επίθεση των ιαπωνικών βομβαρδιστικών στο αεροδρόμιο του Κάι Τακ, γι’ αυτό και οι λιγοστοί άντρες της RAF ενσωματώθηκαν στις δυνάμεις πεζικού.

Σε όλα τα συμμαχικά πολεμικά πλοία δόθηκε διαταγή να εγκαταλείψουν το λιμάνι και να πλεύσουν προς τη Σιγκαπούρη. Παρέμειναν μόνο 3 παλαιά βρετανικά αντιτορπιλικά, τα Scout, Thanet και Thracian, 4 κανονιοφόροι, 8 τορπιλάκατοι, 1 ναρκοθετικό και αρκετά βοηθητικά πλοία. Στις 21:00 της 8^ης Δεκεμβρίου τα αντιτορπιλικά Scout και Thanet απέπλευσαν με προορισμό τη Μανίλα, για να ανεφοδιαστούν με καύσιμα, και εν συνεχεία για τη Σιγκαπούρη. Τα υπόλοιπα πλοία, που παρέμεναν στο νησί, καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν, όπως το Thracian, το οποίο αφού οι Βρετανοί το προσάραξαν ώστε να το αχρηστεύσουν, επισκευάστηκε από τους Ιάπωνες και χρησιμοποιήθηκε ως περιπολικό (μετά τον πόλεμο ανακτήθηκε από το Royal Navy και διαλύθηκε).


Στις 9 Δεκεμβρίου, οι Ιάπωνες εξαπέλυσαν μαζική επίθεση στα δυτικό τμήμα της και η γραμμή άμυνας κατέρρευσε την επόμενη μέρα. Εξαιτίας του αριθμητικού μειονεκτήματος των αμυνομένων, σε άντρες και εξοπλισμό, όλες οι απόπειρες αναχαίτισης της ιαπωνικής επίθεσης στην ενδοχώρα απέτυχαν. Στις 11 Δεκεμβρίου, καθώς η ιαπωνική προέλαση συνεχιζόταν προς τα νότια, ο Βρετανός στρατηγός Κρίστοφερ Μάλτμπι διέταξε την εκκένωση του Χονγκ Κονγκ από όλα τα συμμαχικά στρατεύματα. Αφού κατεδάφισαν όσες εγκαταστάσεις μπόρεσαν, τα τελευταία συμμαχικά στρατεύματα, ινδικά τμήματα του στρατού της Κοινοπολιτείας, εκκένωσαν το λιμάνι στις 13 Δεκεμβρίου. Από εκείνη τη στιγμή οι Ιάπωνες άρχισαν να βομβαρδίζουν το νησί.

Έπειτα από τις αποτυχημένες κλήσεις των Ιαπώνων για παράδοση στις 13 και 15 Δεκεμβρίου, το πυροβολικό και η αεροπορία τους άρχισε σφοδρό βομβαρδισμό κατά του νησιού. Στις 17 του μήνα το παραπάνω σκηνικό επαναλήφθηκε, με αποτέλεσμα μία ακόμη άρνηση των Βρετανών να παραδοθούν. Τη νύχτα της 18^ης Δεκεμβρίου αποβιβάστηκαν τα πρώτα ιαπωνικά στρατεύματα στη βόρεια ακτή του νησιού, φτιάχνοντας ένα ισχυρό προγεφύρωμα. Άρχισαν να καταλαμβάνουν το νησί με αργούς ρυθμούς, αντιμετωπίζοντας σθεναρή, αν και απεγνωσμένη αντίσταση. Μία μέρα αργότερα, οι Ιάπωνες κατέλαβαν σημαντικές θέσεις στο κέντρο του νησιού, διασπώντας την βρετανική άμυνα σε δύο κομμάτια. Μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου, κατείχαν το δυτικό τμήμα του νησιού. Τις επόμενες μέρες, η προέλαση τους συνοδεύτηκε από φρικαλεότητες εις βάρος αμάχων αλλά και στρατιωτών.
 
Τελικά, το απόγευμα της 25^ης Δεκεμβρίου, τα «Μαύρα Χριστούγεννα» όπως ονομάστηκαν αργότερα, ο Διοικητής του Χονγκ Κονγκ, Στρατηγός Σερ Μαρκ Άτσισον Γιάνγκ, υπέγραψε την παράδοση. Μετά από 18 μέρες μάχης, οι Ιάπωνες είχαν 2,754 απώλειες, ενώ οι Βρετανοί 11,848. Διοικητής της νέας ιαπωνικής κτήσης ορίστηκε ο Ισογκάι Ρενσούκε. Παρ’ όλο που οι εχθροπραξίες είχαν σταματήσει, οι βιαιότητες από πλευράς Ιαπώνων συνεχίστηκαν.

 Αντιστεκόμενοι στην κατοχή, οι ντόπιοι Κινέζοι επιδόθηκαν σε ανταρτοπόλεμο κατά των ιαπωνικών στρατευμάτων, μέχρι την επανασύσταση της βρετανικής κυριαρχίας στο Χονγκ Κονγκ, στις 15 Αυγούστου 1945.

Σαν σήμερα, 7 Δεκεμβρίου 1941

Επίθεση στο Περλ Χάρμπορ

 Τον Ιούνιο του 1940 ο αμερικανικός στόλος του Ειρηνικού μεταφέρθηκε απ’ το Σαν Ντιέγκο στο Περλ Χάρμπορ, ως απάντηση στην επιθετικότητα της Ιαπωνίας ενάντια στην Κίνα. Το γεγονός αυτό, αντί να αποθαρρύνει τους Ιάπωνες, τους έκανε να εποφθαλμιούν το Νότιο Ειρηνικό με μεγαλύτερο ζήλο. Παράλληλα, η κυβέρνηση του Τόκιο αποφάσισε να συσφίξει τις σχέσεις με τον γερμανο-ιταλικό άξονα και να συνεχίσει τις διπλωματικές επαφές με την Ουάσινγκτον, έτσι ώστε να αποσπαστεί η προσοχή των Αμερικανών και να πετύχουν τον τέλειο αιφνιδιασμό.

Ανατέθηκε στο ναύαρχο Γιαμαμότο, διοικητή του ιαπωνικού στόλου, η κατασκευή ενός σχεδίου που θα αιφνιδιάσει τους Αμερικανούς, μια επίθεση που θα καταστρέψει μονομιάς το στόλο τους, έτσι ώστε να αποκτήσουν οι Ιάπωνες τον έλεγχο του Ειρηνικού. Παρόλο που ο Γιαμαμότο πίστευε ότι το σχέδιο θα μπορούσε να πετύχει, δεν ήταν υπέρ της ιδέας του πολέμου με τις Η.Π.Α, καθώς πίστευε ότι η χώρα του δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει σ’ έναν μακροχρόνιο πόλεμο. Ωστόσο, εκτέλεσε τις εντολές που του δόθηκαν και παρουσίασε το σχέδιο του, με τη βοήθεια του πλωτάρχη Γκέντα. Το σχέδιο αυτό εγκρίθηκε στις 5 Νοεμβρίου και περιέγραφε την μεγαλύτερη αεροπορική επιδρομή που υπήρξε ποτέ. Οι ιαπωνικές δυνάμεις αποτελούνταν από 6 αεροπλανοφόρα, τα οποία μετέφεραν περίπου 400 αεροσκάφη, μαζί με τη συνοδεία τους (2 θωρηκτά, 2 βαριά καταδρομικά, 1 ελαφρύ καταδρομικό, 9 αντιτορπιλικά, 28 υποβρύχια και 8 πλοία ανεφοδιασμού), από τα οποία θα εξαπολύονταν δύο διαδοχικά κύματα βομβαρδιστικών και τορπιλοπλάνων, με τη συνοδεία καταδιωκτικών. Στις 25 Νοεμβρίου ο στόλος του αντιναύαρχου Ναγκούμο απέπλευσε απ’ τις Κουρίλες Νήσους με προορισμό τη Χαβάη.

 
Το Περλ Χάρμπορ, στο νησί Οάχου της Χαβάης, χρησιμοποιούνταν από το αμερικανικό ναυτικό από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Ήταν απ’ τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και εθεωρείτο ισχυρότατο φρούριο.

 
Τον Οκτώβριο, η αμερικανική κατασκοπεία κατόρθωσε να αποκτήσει τα «κλειδιά» με τα οποία οι Ιάπωνες κρυπτογραφούσαν τα μηνύματα τους. Παρ’ όλα αυτά, δεν αξιολογήθηκε σωστά η σοβαρότητα των υποκλοπών και έτσι δεν δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στα μηνύματα που υποδήλωναν την πρόθεση των Ιαπώνων για επίθεση. Οι πληροφορίες που έφτασαν ακόμα και απ’ την ΕΣΣΔ δεν θεωρήθηκαν αξιόπιστες και αγνοήθηκαν απ’ την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία των Αμερικανών, με αποτέλεσμα ο επικεφαλής του στόλου του Ειρηνικού και ο στρατιωτικός διοικητής της Χαβάης να μη γνωρίζουν τίποτα για την επιχείρηση.

 
Η ιαπωνική δύναμη επίθεσης εγκαταστάθηκε 230 ναυτικά μίλια βόρεια από το νησί Οάχου και προετοιμάστηκε για την επίθεση. Η αεροπορική επιχείρηση βασιζόταν σε δύο διαδοχικά κύματα, αποτελούμενα από αεροπλάνα οριζόντιου βομβαρδισμού, κάθετης εφόρμησης και τορπιλισμού, με τη συνοδεία καταδιωκτικών. Η απονήωση ξεκίνησε λίγα λεπτά μετά τις 6 το πρωί της 7^ης Δεκεμβρίου. Μετά από περίπου δύο ώρες, τα ιαπωνικά αεροσκάφη έφτασαν πάνω απ’ τη Χαβάη. Όταν εμφανίστηκαν στα ραντάρ, θεωρήθηκε ότι ήταν αμερικανικά βομβαρδιστικά ερχόμενα απ’ την ενδοχώρα. Οι πρώτοι τους στόχοι ήταν τα αεροδρόμια. Ο αιφνιδιασμός ήταν απόλυτος και τα περισσότερα αεροσκάφη των Αμερικανών καταστράφηκαν στο έδαφος. Σχεδόν ταυτόχρονα εξαπολύθηκε επίθεση στα αγκυροβολημένα στη νότια πλευρά του Ford Island. Τα καταδρομικά Raleigh, Utah και Helena χτυπήθηκαν απ’ τις ιαπωνικές τορπίλες, όπως και το ναρκοθετικό Oglala. Οι ιαπωνικοί σχηματισμοί τορπίλισαν επίσης τα θωρηκτά Oklahoma, West Virginia, Nevada και California.

 

Ύστερα από μερικά λεπτά απόλυτης σύγχυσης και πανικού, τα πληρώματα των αμερικανικών πλοίων κατάφεραν να ενεργοποιήσουν την αντιαεροπορική άμυνα, καταρρίπτοντας μερικά αεροσκάφη.

 
Στο νησί Οάχου, οι βόμβες των Ιαπώνων ρίχτηκαν με ακρίβεια στα αγκυροβολημένα θωρηκτά Nevada, Tennessee και West Virginia, τα οποία, αγκυροβολημένα το ένα δίπλα στο άλλο αποτελούσαν ιδανικό στόχο. Τέσσερις βόμβες χτύπησαν το Arizona και οι τεράστιες εκρήξεις στα πυρομαχικά του θωρηκτού προκάλεσαν το θάνατο περίπου 1.700 ανδρών. Το πλοίο αναποδογύρισε και τελικά βυθίστηκε. Στο ιαπωνικό επιτελείο που βρισκόταν στο αεροπλανοφόρο Akagi, επικρατούσε άκρατος ενθουσιασμός για τα νέα που έφταναν από το Περλ Χάρμπορ. Ο λεπτομερής σχεδιασμός του Γιαμαμότο και των συνεργατών του και η ακριβής εκτέλεση του, είχαν αποδόσει στο μέγιστο.

 
Μέχρι τις 10.00, οι επιθέσεις είχαν σταματήσει και οι ουρανοί πάνω απ’ το Περλ Χάρμπορ ήταν καθαροί από ιαπωνικά αεροσκάφη. Συνολικά 21 αμερικανικά πλοία βυθίστηκαν ή υπέστησαν πολύ σοβαρές ζημιές, 190 αεροσκάφη καταστράφηκαν και σχεδόν 2.500 Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους. Απ’ την άλλη μεριά οι απώλειες των Ιαπώνων ήταν ελάχιστες. 29 αεροσκάφη καταρρίφθηκαν και 6 υποβρύχια βυθίστηκαν. Για καλή τύχη των Η.Π.Α, τα αεροπλανοφόρα ( Enterprise, Lexington, Saratoga ) έλειπαν απ’ το σημείο της επίθεσης.

 
Μετά απ’ αυτή την επίθεση, οι Ηνωμένες Πολιτείες κήρυξαν τον πόλεμο στον Άξονα. Ο πρόεδρος Ρούζβελτ εκφωνεί έναν απ’ τους πλέον διάσημους λόγους του, όπου αποκαλεί την 7^η Δεκεμβρίου «μέρα που θα καταγραφεί ως ημέρα ντροπής στην Ιστορία». Στο διπλωματικό πεδίο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η Ιαπωνία ήθελε να κηρύξει τον πόλεμο λίγη ώρα πριν την επίθεση, αλλά λόγω προβλημάτων στις επικοινωνίες, αυτό δεν έγινε εφικτό. Όπως και να ‘χει, η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ αποτελεί τομή στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς η είσοδος των Η.Π.Α στις εχθροπραξίες μακροπρόθεσμα θα γείρει την πλάστιγγα υπέρ των Συμμάχων.